Аднак у адгартацыі даецца не толькі глыбокі аналіз праблемаў і тае сітуацыі, у якой знаходзіцца сёння Касцёл у Еўропе, але ўказваюцца таксама «знакі надзеі». Сярод гэтых «знакаў» асабліва падкрэсліваецца «вяртанне свабоды Касцёлу на ўсходзе Еўропы разам з адкрытымі перад ім новымі магчымасцямі душпастырскай працы; сканцэнтраванасць Касцёла на сваёй духоўнай місіі і ўключэнне ў першынство евангелізацыі таксама і ў стасунках з грамадскаю і палітычнаю рэчаіснасцю; узрастанне ўсведамлення місіі, уласцівай усім ахрышчаным, у разнастайнасці і ўзаемадапаўняльнасці дароў і задачаў; узрастанне ролі і прысутнасці жанчыны ў структурах і асяродках хрысціянскай супольнасці».
Таксама, гледзячы на Еўропу як на супольнасць грамадзянаў, Папа і Айцы Сіноду заўважаюць пазітыўныя моманты, якія абуджаюць надзею: «З радасцю канстатуем узрастанне ўзаемнай адкрытасці народаў, паяднанне краінаў, якія доўгі час варагавалі паміж сабою, паступовае пашырэнне працэсаў паяднання ва Усходняй Еўропе... Пазітыўна аднатоўваем факт, што гэтыя працэсы праходзяць згодна з метадамі дэмакратыі, мірным шляхам і ў духу свабоды. (...) З радасцю вітаем тое, што зроблена для вызначэння ўмоваў і спосабу для ўшанавання правоў чалавека».
У адгартацыі падкрэсліваецца, што «Касцёл мае для ахвяравання Еўропе найкаштоўнейшае дабро, якога ніхто іншы ёй не дасць: веру ў Езуса Хрыста, крыніцу надзеі, якая ніколі не падводзіць».
У гэтым важным дакуменце вельмі ясна акрэсліваюцца таксама задачы, якія стаяць сёння перад усімі ахрышчанымі. Хрысціяне павінны «эфектыўна ўплываць на культурныя, эканамічныя, грамадскія і палітычныя асяродкі», паказваць, што еднасць паміж вернікамі Каталіцкага Касцёла і іншымі хрысціянамі мацнейшая за ўсялякія этнічныя сувязі; з радасцю перадаваць веру маладым пакаленням; будаваць хрысціянскую культуру, здольную евангелізаваць культуру». «Абвяшчэнне Езуса Хрыста, — гаворыцца ў адгартацыі, — павінна дайсці таксама да сучаснай еўрапейскай культуры. Евангелізацыя культуры павінна паказаць, што таксама сёння ў гэтай Еўропе можна жыць паўнатою Евангелля як шляху, які надае сэнс існаванню».
(...)
Многія трывожныя прыкметы з’явіліся на пачатку трэцяга тысячагоддзя на гарызонце еўрапейскага кантынента, які, «хоць і поўны знакаў і сведчанняў веры, а яго грамадства несумненна жыве больш свабодна і больш з’яднана, адчувае вынікі спустошанасці, якую ўчыніла даўняя і сучасная гісторыя ў самых глыбінных тканках народаў Еўропы, часта спараджаючы расчараванне».
Сярод шматлікіх аспектаў хацелася б прыгадаць страту памяці і хрысціянскай спадчыны, якой спадарожнічаюць свайго роду практычны агнастыцызм і рэлігійная абыякавасць, што выклікае ў многіх еўрапейцаў уражанне жыцця без духоўнага заплечча, уражанне спадчыннікаў, якія змарнавалі спадчыну, пакінутую ім гісторыяй. Таму асабліва не здзіўляюць спробы надаць Еўропе аблічча, пазбаўленае рэлігійнай спадчыны, пазбаўленае глыбокай хрысціянскай душы праз станаўленне правоў для тых народаў, якія яе насяляюць, у адрыве ад іх жыццядайнай крыніцы, якою з’яўляецца хрысціянства.
Зразумела, на еўрапейскім кантыненце не бракуе каштоўных сімвалаў хрысціянскай прысутнасці, але разам з павольнаю зсекулярызаванасцю, якая паступова ўваходзіць у жыццё, узнікае небяспека, што гэтыя сімвалы стануць адно толькі помнікамі мінулага. Многія людзі ўжо не здольныя паядноўваць евангельскае пасланне з штодзённым досведам; узрастае складанасць перажывання асабістай веры ў Езуса ў такім грамадскім і культурным аспекце, у якім хрысціянская канцэпцыя жыцця пастаянна выпрабоўваецца і знаходзіцца пад пагрозаю. У многіх публічных сферах лягчэй назваць сябе агностыкам, чым веруючым; складваецца ўражанне, што бязвер’е — само сабой зразумелае, а вера павінна мець грамадскае абгрунтаванне, якое не з’яўляецца ані бясспрэчным, ані гарантаваным.
З гэтаю стратаю хрысціянскай памяці звязаны свайго роду страх перад будучыняй. Вобраз заўтра часта бывае бясколерны і няпэўны. Мы больш баімся будучыні, чым яе жадаем. Трывожнаю прыкметаю гэтага з’яўляецца між іншым унутраная пустка, якая мучыць многіх людзей, а таксама страта сэнсу жыцця. Адна з праяваў і вынікаў гэтага экзістэнцыянальнага цярпення — драматычны спад нараджальнасці, змяншэнне лічбы пакліканняў да святарства і кансэкраванага жыцця, цяжкасці ў падыходзе да канчатковага жыццёвага выбару (...), таксама і ў сужэнстве. (...)
Адною з прычын згасання надзеі з’яўляецца імкненне навязаць антрапалогію без Бога і без Хрыста. Такі тып мыслення прывёў да таго, што чалавек успрымаецца «абсалютным цэнтрам рэчаіснасці і змушаны такім чынам, насуперак прыродзе рэчаў, заняць месца Бога. (...)
Забыццё Бога давяло да пакінутасці чалавека і таму «не трэба здзіўляцца, што ў гэтым кантэксце адкрылася шырокая прастора для вольнага развіцця нігілізму ў сферы філасофіі, для развіцця рэлятывізму ў сферы тэорыі пазнання і маральнасці, для развіцця прагматызму і нават цынічнага геданізму ў структуры штодзённага жыцця». Еўрапейская культура стварае ўражанне «маўклівага адступніцтва» сытага чалавека, які жыве так, быццам Бог не існуе.
У такім кантэксце канкрэтызуюцца спробы (яны з’яўляюцца таксама ў апошні час) падаць еўрапейскую культуру, абмінаючы ўклад хрысціянства, якое ўплывала на яе гістарычнае развіццё і яе пашырэнне па ўсім свеце. Мы з’яўляемся сведкамі новай культуры, якая ў значнай ступені застаецца пад уплывам сродкаў масавай інфармацыі. Характэрныя рысы гэтай культуры і яе змест часта супрацьлеглыя Евангеллю і годнасці чалавечай асобы. Да такой культуры належыць таксама рэлігійны агнастыцызм, звязаны з маральным і заканадаўчым рэлятывізмам, які з’яўляецца наступствам страты праўды пра чалавека. (...)
Рэд.