Брама
Ужо не раз мы ўваходзілі праз яе ў касцёл, і кожны раз яна нешта гаварыла. Ці чулі мы гэтую мову?
На самай справе, для чаго тут брама? Магчыма, цябе здзіўляе гэтае пытанне. «Для таго, каб выходзіць і ўваходзіць», — лічыш ты; адказаць, здаецца, не так ужо і цяжка. Вядома, але каб уваходзіць і выходзіць не патрэбна брама! Якая-небудзь адтуліна ў сцяне таксама магла б служыць для гэтага, а моцнай загароды з брусоў і тоўстых дошак хапіла б для таго, каб адчыняць і зачыняць яе. Людзі маглі б уваходзіць і выходзіць; гэта і каштавала б мала, і адпавядала б прызначэнню. Але... не было б «брамаю». Яна хоча нечага большага, чым толькі выконваць нейкія празаічныя функцыі; яна прамаўляе.
Паглядзі, калі ты праходзіш праз яе, ты адчуваеш: «Цяпер я пакідаю тое, што было звонку; я ўваходжу». Звонку знаходзіцца свет — прыгожы, поўны кіпучага жыцця і справаў; але ёсць у ім, між іншым, таксама шмат агіднага, подлага. Нечым ён нагадвае рынак: кожны носіцца па ім, усё тут выстаўляецца напаказ. Мы не хочам называць яго бязбожным, але ўсё ж такі ў гэтым нешта ёсць. А праз браму мы ўступаем унутр нечага, што аддзелена ад рынку, нечага ціхага і асвечанага: у святыню. Вядома ж, усё — справа рук Божых і Яго дар. Паўсюль мы можам сустракаць Яго. Кожную рэч мы павінны прымаць з Божых рук і асвячаць яе пабожным успрыманнем. І ўсё ж людзі здавён ведалі, што пэўныя месцы асвечаныя асабліва, яны выдзеленыя для Бога.
Брама стаіць паміж тым, што звонку, і тым, што ўнутры; паміж рынкам і святыняю; паміж тым, што належыць усяму свету, і тым, што прысвечана Богу. І калі нехта праходзіць праз яе, то брама гаворыць яму: «Пакінь звонку ўсё, што не мае дачынення да таго, што там, унутры: думкі, жаданні, клопаты, цікаўнасць, ганарыстасць. Усё, што не асвечанае, пакінь звонку. Ачысціся, ты ўступаеш у святыню».
Нельга ўбягаць у браму паспешліва! Мы павінны праходзіць праз браму паволі і адкрываць пры гэтым сваё сэрца, каб яно прыняло тое, што яна гаворыць. Мы павінны нават перад гэтым крыху затрымацца, каб наш праход праз яе стаў крокам ачышчэння і засяроджанасці.
Але брама гаворыць яшчэ больш. Звярні аднойчы ўвагу на тое, што калі ты ўваходзіш праз яе, ты мімаволі ўзнімаеш галаву і ўзводзіш уверх вочы. Позірк твой патанае ў прасторы; грудзі расшыраюцца, душа напаўняецца адчуваннем велічы. Прастора касцёла з яго высокім скляпеннем з’яўляецца як бы вобразам бясконцай вечнасці, неба, дзе жыве Бог. Праўда, горы яшчэ больш высокія, а блакітныя далі там, звонку, увогуле нязмерныя. Але там усё адкрыта, няма ў ім ні мяжы, ні формы. А тут — прастора, вылучаная для Бога, для Яго сфармаваная, удасканаленая, прастора, на якой ёсць адбітак святасці. Па ўсім — па калонах, што ўзносяцца ўверх, па тоўстых, магутных сценах, па высокім скляпенні мы адчуваем: так, гэта Божы дом, месца, дзе Ён жыве асаблівым чынам, дзе ўсё напоўнена Ім.
І брама ўводзіць чалавека ў гэтую таямніцу. Яна кажа: «Адкінь тое, што малое. Далоў усё тое, што цеснае і баязлівае. Прэч усё тое, што гняце. Распрастай грудзі. Узнімі вочы. Выслабані на волю душу! Вось, гэта Божая святыня, і гэта як бы вобраз цябе самога. Бо ты ж з’яўляешся жывою святыняю, тваё цела і твая душа — гэта святыня Бога. Няхай жа яна стане шырокаю, вольнаю і высокаю!»
«Расчыняйцеся, вароты высокія! Расчыняйцеся, брамы адвечныя, каб увайшоў Валадар хвалы!» — заклікае Святое Пісанне.
Прыслухайся і ты да гэтага закліку. Чым дапаможа табе дом з дрэва і цэглы, калі сам ты не будзеш жывым домам Бога? Чым дапаможа ён табе, калі расчыненыя будуць ягоныя брамы, расхінутыя іх цяжкія створкі, але ўнутры цябе не адчыніцца ніякая брама, і не зможа ўвайсці Валадар хвалы?
Працяг у нумары №9(125) 2005 >>>