У сваёй першай энцыкліцы Бэнэдыкт XVI кажа «пра любоў, якою Бог нас напаўняе і якую мы павінны перадаваць іншым» (DCE, Уступ). Нягледзячы на шырыню выбранай тэмы, Святы Айцец не меў намеру доўга яе развіваць, а, як адзначыў ва ўступе, жадаў «падкрэсліць некаторыя асноўныя элементы, каб абудзіць у свеце новы імпэт да дзеяння, якое будзе адказам чалавека на Божую любоў» (DCE, Уступ).
Першая частка энцыклікі мае назву «Адзінства любові ў стварэнні і ў гісторыі збаўлення» і з’яўляецца, па словах самога Папы, пераважна разумовай. У ёй на пачатку свайго пантыфікату Бэнэдыкт XVI удакладняе «некаторыя істотныя пытанні адносна любові, якою Бог таямніча і задарма адорвае чалавека, а таксама ўнутранай сувязі гэтай любові з рэальнасцю чалавечай любові» (DCE, Уступ). Пачынае ён з удакладнення самога паняцця «любоў», якое ў наш час ужываюць у самых розных значэннях, а часта і злоўжываюць ім. Гаворачы пра розныя вымярэнні любові, акрэсленыя грэцкімі словамі «эрас» і «агапэ», Святы Айцец аналізуе псіхафізічную натуру чалавека, падкрэсліваючы годнасць і веліч як цялеснага, так і духоўнага ў ім. Пры гэтым у энцыкліцы адзначаецца, што сёння чалавечае цела часта ўспрымаецца толькі з матэрыялістычнага пункту гледжання, а таму звязаная з чалавечай сексуальнасцю сфера «эрас» становіцца толькі сродкам атрымання асалоды і таварам, які можна купіць за грошы. «У рэальнасці мы знаходзімся перад абліччам дэградацыі чалавечага цела, якое ўжо не мае інтэгральнага адзінства з поўнай свабодаю нашага існавання, ужо не з’яўляецца выразам цэласнасці нашага быцця, але як быццам адкінута ў чыста біялагічную сферу» (DCE, 5).
Асуджаючы такі падыход, Папа гаворыць, што сапраўдная любоў з’яўляецца непадзельнай еднасцю «эраса» і «агапэ», а таму ёй павінны быць уласцівыя ўстрыманне, ачышчэнне і прынясенне сябе самога ў дар таму, каго любіш. «Гэта не адмаўленне эраса, не „атручванне“ яго, а яго аздараўленне ў перспектыве яго сапраўднай велічы» (DCE, 5).
Далей Бэнэдыкт XVI звяртаецца да Святога Пісання і спачатку разважае пра бачанне Бога і Яго любові ў Старым Запавеце — у прарокаў і ў «Песні песняў» Саламона, — пасля чаго пераходзіць да Новага Запавету. Гаворачы пра «зварот Бога супраць самога сябе», які выявіўся ў перавазе Яго любові над Яго справядлівасцю (пар. DCE, 10), Святы Айцец сузірае прабіты бок Хрыста. Гэты духоўны позірк з’яўляецца сузіраннем праўды, што «Бог ёсць любоў», дзякуючы чаму «хрысціянін знаходзіць шлях свайго жыцця і сваёй любові» (DCE, 12).
На заканчэнне першай часткі Папа нагадвае пра найважнейшую праўду нашай веры: любоў да Бога неаддзельная ад любові да бліжняга. «Любоў да бліжняга заключаецца менавіта ў тым, што мы любім у Богу і з Богам таксама іншага чалавека, якога ў дадзены момант можа нават не ведаем або да якога не адчуваем сімпатыі» (DCE, 18).
Другая частка энцыклікі мае больш канкрэтны характар. Як можна зразумець з яе назвы: «Caritas. Справа міласэрнасці, якую здзяйсняе Касцёл як „Супольнасць любові“», у ёй гаворка ідзе пра касцёльнае выкананне запаведзі любові да бліжняга. Бэнэдыкт XVI адзначае, што «Любоў да бліжняга, укаранёная ў любові да Бога, з’яўляецца перш за ўсё заданнем для кожнага паасобнага верніка, але таксама і заданнем для ўсёй супольнасці Касцёла, прычым на ўсіх яе ўзроўнях: ад мясцовай супольнасці, праз партыкулярны Касцёл, аж да паўсюднага Касцёла ў яго глабальным вымярэнні» (DCE, 20). Ён нагадвае, што з самага пачатку адметнаю рысаю хрысціянаў было служэнне любові, якое выяўлялася ў дабрачыннай дзейнасці на карысць тых, хто жыве ў патрэбе. Як у апостальскія часы, так і сёння адным з галоўных заданняў Касцёла разам з абвяшчэннем Божага слова і здзяйсненнем сакрамэнтаў застаецца служэнне любові. У гэтым патройным заданні Касцёла выяўляецца яго ўнутраная натура. «Гэтыя заданні шчыльна паміж сабою звязаныя і не могуць быць аддзеленыя адно ад аднаго. Caritas не з’яўляецца для Касцёла адной з формаў сацыяльнай апекі, якая можа быць даручана камусьці іншаму, але адносіцца да яго натуры, з’яўляецца неад’емным выразам яго сутнасці» (DCE, 25).
Паколькі ў дабрачыннай дзейнасці закранаюцца пытанні сацыяльнай справядлівасці, Святы Айцец лічыць неабходным растлумачыць, што «Касцёл не можа і не павінен пачынаць палітычнай барацьбы, каб усталяваць найбольш справядлівае грамадства. Ён не можа і не павінен замяшчаць сабою дзяржаву. Аднак ён не можа і не павінен заставацца ў баку ад змагання за справядлівасць. Ён павінен уключыцца ў яе праз разумовую аргументацыю і абудзіць духовыя сілы, без якіх справядлівасць, што заўсёды патрабуе адрачэнняў, не можа ўмацавацца і развівацца. Сацыяльная справядлівасць не можа быць справаю Касцёла, але павінна рэалізоўвацца ў палітыцы. Аднак Касцёл глыбока зацікаўлены будаўніцтвам справядлівасці праз адкрыццё розуму і волі на патрабаванні дабра» (DCE, 28).
Палемізуючы з тымі, хто лічыць, што дабрачынная дапамога падтрымлівае існаванне сацыяльнай несправядлівасці, Бэнэдыкт XVI звяртае ўвагу на разнастайнасць чалавечага цярпення, якое заўсёды будзе патрабаваць дапамогі, як матэрыяльнай, так і духоўнай. «Любоў — caritas — заўсёды будзе неабходнаю, таксама і ў найбольш справядлівым грамадстве. Няма такога справядлівага дзяржаўнага ладу, які мог бы зрабіць служэнне любові лішнім» (DCE, 28). Пры гэтым Папа называе «нялюдскай» ідэалогію марксізму, якая ў імя молаху «светлай будучыні» чалавецтва асуджае і адмаўляе дапамогу тым, хто церпіць сёння. «Хто імкнецца вызваліцца ад любові, той будзе гатовы вызваліцца ад чалавека як чалавека» (DCE, 28).
Паколькі Касцёл з’яўляецца Божаю сям’ёю ў свеце, вернікі павінны зрабіць усё для таго, каб у гэтай сям’і не засталося нікога, хто пакутуе ад недахопу самага неабходнага. Разам з тым служэнне любові павінна выходзіць і па-за межы Касцёла ў духу прыпавесці пра добрага самараніна і выяўляцца ў дапамозе кожнаму, хто мае ў гэтым патрэбу. Папа адзначае, што дабрачынная дзейнасць Касцёла ні ў якім выпадку не павінна ўспрымацца як празелітызм. Тыя, хто аказвае дапамогу іншым, не могуць таксама рабіць гэта з пазіцыі вышэйшага, але ў евангельскім духу «слугаў, нічога не вартых», павінны з пакораю ўспрымаць сваё служэнне як Божы дар і ласку.
«Прыйшоў час, каб пацвердзіць значэнне малітвы перад абліччам актывізму і небяспечнай секулярызацыі мноства хрысціянаў, якія займаюцца карытатыўнай дзейнасцю. Безумоўна, хрысціянін, які моліцца, не жадае змяняць Божых планаў ці выпраўляць тое, што Бог прадбачыў. Ён жадае чагосьці большага: сустрэчы з Айцом Езуса Хрыста, просячы, каб Ён быў прысутны разам з суцяшэннем Святога Духа ў ім і ў ягонай працы. Блізкі кантакт з Богам-асобаю і падпарадкаванне Яго волі захоўваюць чалавека ад дэградацыі, ратуюць яго з няволі фанатычных і тэрарыстычных дактрынаў» (DCE, 37). Толькі малітва і жыццё ў Духу могуць дапамагчы хрысціяніну стаць прыладаю Божай любові ў свеце, поўным цярпенняў, па прыкладзе шматлікіх святых і Найсвяцейшай Панны Марыі, малітваю да Якой Святы Айцец Бэнэдыкт XVI завяршае сваю энцыкліку: «Святая Марыя, Маці Божая, Ты дала свету сапраўднае святло — Езуса, Твайго Сына — Божага Сына. На заклік Бога Ты аддала сябе цалкам і такім чынам стала крыніцаю дабрыні, якая бярэ пачатак у Ім. Пакажы нам Езуса, прывядзі нас да Яго. Навучы нас пазнаваць і любіць Яго, каб мы таксама маглі стаць здольнымі на сапраўдную любоў і былі крыніцамі жывой вады ў свеце, які прагне» (DCE, 42).