Home Help
Пра нас Аўтары Архіў Пошук Галерэя Рэдакцыя
2(8)/1999
На кніжнай паліцы

ЭНЦЫКЛІКА FIDES ET RATIO
З жыцця Касцёла

«БОГ – ГЭТА ЛЮБОЎ»

ДА ХВАЛЫ АЛТАРА
Постаці

МАЦІ АПАЛОНІЯ

СВЯТАР І ПІСЬМЕННІК

АПАВЯДАННІ
Да юбілею 2000 года
Мастацтва
На кніжнай паліцы
Роздум аб веры

ШЭСЦЬ ПРАЎДАЎ ВЕРЫ
Паэзія

ВЕРШЫ
Нашы святыні

БАРАНАВІЦКІЯ КАСЦЁЛЫ
Па старонках старых выданняў

«BIEŁARUSKAJA KRYNICA»
Haereditas
Традыцыя

КРЫЖ З РУЖОВАГА ВАЛУНА
З жыцця Касцёла

Біяграфія Пётры Простага

Ясна гараць агні ў палацы вяльможнага пана: гаспадар спраўляе баль. Гнуцца дубовыя сталы ад дарагіх бутэлек ды страваў, грыміць музыка ў панскіх салонах, чуваць вясёлыя песні... Госці танцуюць, весяляцца і нікому няма дзела да таго беднага мужыка, што стаіць цяпер каля варотаў панскага палаца і дрыжыць ад холаду і голаду, і плача ад несправядлівасці і крыўды людской... Хлеб выйшаў ужо даўно, дровы таксама. І ніхто не памог яму дагэтуль — мусіць, ніхто аб ім і не ведаў. І, дачуўшыся, што ў панскім палацы грыміць вяселле, пайшоў ён, няшчасны мужык, да шчаслівага пана, нібы той Лазар да багацея — папрасіць ратунку... Спадзяваўся ён, што пан у гэты радасны вечар не захоча, каб бедны брат яго стагнаў, скрыўджаны, ды плакаў. Ён спадзяваўся, што пан злітуецца над яго нядоляй — прыйшоў і ціха, пакорна выцягнуў сваю руку.

Але вяльможны пан не даў яму ратунку, не пацешыў беднага; вяльможны пан выштурхнуў яго за вароты — на мароз, на голад, на смерць... І стаіць ён тут, гэты бедны мужык, каля палацу панскага, і дрыжыць, скасцянелы ў марозным снезе, а з вачэй яго старыкоўскіх па маршчыністым твары цякуць горкія слёзы, слёзы вялікай крыўды, слёзы страшнай скаргі-пракляцця...

А мароз усё крапчэе — холад пякельны сціскае беднага прамёрзшага Лазара, люты сівер ледзяністымі нажамі рэжа яго хворае цела... А слёзы цякуць з бліскаючых апошнім светам вачэй...

Яшчэ хвіліна, другая, яшчэ адзін пацалунак марозу, адзін подмух сіверу — і, упаўшы на калені пад панскім палацам, бядак забудзецца пра свае мукі ў вялікім, непрабудным сне, яшчэ хвіліна — і канец, усяму канец: і беднаце, горкай, цяжкай долі, і тым пякучым слязам...

Апускаецца ён усё ніжэй... ціха... Ужо не варушыцца... І толькі музыка ў панскім палацы грыміць яшчэ мацней у начной цішыні...

Што гэта?! Дзе ён?

Так цёпла, так добра. Мо гэта ён у раі? Разглядваецца навокал і бачыць, што сядзіць ён на лаве ў простай мужыцкай хаце; на стале перад ім стаіць вада, хлеб ды страва... Нейкі бедны вясковы чалавек, знайшоўшы яго, нежывога, пад варотамі панскага палацу, падняў ды прынёс да сваёй курнай хаты... Адагрэў ды накарміў брата свайго чым меў, адымаючы нават ад сябе...

І той бедны, аджыўшы чалавек павёў другі раз радасным вокам па хаце свайго збавіцеля. Глянуў на яго беднасць і на яго сэрца, успомніў палац пана і сэрца яго і ўвесь здрыгануўся. Зноў глянуў на шчыры твар свайго брата-мужыка і заплакаў ціхімі, цёплымі слязамі...

Але гэта не былі ўжо тыя страшныя слёзы — слёзы гора, пракляцця... Гэта былі добрыя слёзы, слёзы радасці, шчасця, ясныя слёзы...

ВОЛЯ

— Воля, свабода! — сорак пяць гадоў таму крычаў мужык.

— Свабода! Волю нам цар даў!..

І, зняўшы шапку, горача маліўся мужык за добрага цара, што даў волю, што вызваліў ад панскіх батагоў, што звольніў ад прыгону... Маліўся шчыра, горача за гэтага цара, і слёзы цяклі з вачэй, слёзы радасці і падзякі...

— Воля! Свабода!..

Няма болей панскага прыгону, не скачуць болей панскія бізуны па мужыцкай сярэдзіне... Але ёсць прыгон правіцельства, і гэтаму правіцельству з усяе сілы памагаюць яго чыноўнікі. Ёсць нагайкі стражнікаў і казакоў, ёсць салдацкія кулі... Прыгон цяжэйшы, як быў першы!..

— Воля! Свабода!

Дзе ты, гэтая воля? Дзе ты, свабодная мужыцкая праца?

Дзе не льецца мужыцкая кроў, мужыцкі пот, мужыцкія слёзы?..

Турмы і астрогі стогнуць ад мужыцкіх енкаў, вароны і груганы дзяўбуць мужыцкае цела ў далёкай Манджурыі, рэкамі цячэ мужыцкая кроў і ручаямі ліюцца мужыцкія слёзы!..

— Воля! Свабода!..

Гнецца мужык на ніве ад цяжкай непамернай работы, курчыцца ў хаце ад голаду і холаду, стогне ад «начальства» і гіне ў турмах ды ў ссылцы...

І гэта — воля?

Цяжкая твая доля, бедны мужык!

Доўгія вякі нясеш ты свой нялёгкі крыж!.. Але прыдзе гадзіна — і ты парвеш кайданы, у каторыя закавалі цябе твае мучыцелі, і высока-высока падымеш свой штандар за свабодную працу, за лепшую долю, за новае свабоднае жыццё!..

Біяграфія Пётры Простага


 

 

Design and programming
PRO CHRISTO Studio
Polinevsky V.


Rating All.BY