СЬЛЕДАМ ЗА ХРЫСТОМ

1. Буду ўслухоўвацца, што гаварыць будзе ўва мне Пан Бог (Пс 84, 9). Бласлаўлёная душа, якая чуе гутарку Пана ў сабе і з вуснаў Яго бярэ словы пацехі.

Бласлаўлёныя вушы, чуткія на шэпт Божага натхненьня, а глухія на голас гэтага сьвету.

Бласлаўлёныя яшчэ раз вушы, якія ўслухаюцца голасу, ня ўвонках зьвінячага, а таго, які ўнутры вучыць праўды.

Бласлаўлёныя вочы, заплюшчаныя на вонкавае, а растуленыя на сьвет унутраны.

Бласлаўлёныя, што разведваюць сьцежкі ўнутраныя, а праз штодзённыя разважаньні штораз больш прыкладаюцца да ўцямку тайніцаў нябесных.

Бласлаўлёныя, якія лятуцяць аб тым, як Богу служыць, і стараюцца асвабадзіцца ад усіх перапынаў сьвету.

Разваж гэта, душа мая, зачыні дзьверы пажадлівасьці тваей, каб здолела пачуць, што гаворыць у табе Пан Бог твой.

2. Вось што кажа ўлюблёны твой: я тваім збаўленьнем, тваім супакоем і тваім жыцьцём.

Трымайся Мяне, дык знойдзеш супакой. Пакінь усё мінаючае, а глядзі вечнага.

Што ж гэта такое ўсё дачаснае, калі не мана?

І што памогуць табе ўсе стварэньні, калі кіне цябе Стварыцель?

Дык усё кінуўшы, ідзі да Стварыцеля твайго, будзь Яму мілым і верным, каб здолеў ты найсьці вечнае і сапраўднае шчасьце.

1. Гавары, о Пане, бо слухае слуга Твой (1 Вал 3, 9).

Я слуга Твой, дай мне разуменьне, каб уцяміў я сьвядоцтвы Твае (Пс 118, 125).

Сьхілі сэрца маё да слоў вуснаў Тваіх; няхай плыве, як раса, гутарка Твая (Пс 118, 36).

Казалі калісь сыны Ізраэля Майсею: гавары ты да нас, і будзем слухаць; але няхай Пан не гаворыць да нас, каб мы не паўміралі (Зых 20, 19).

Ня гэтак, о Пане, ня гэтак я малюся, а хутчэй з Самуэлем Парарокам пакорна і з усіх сіл прашу: гавары, о Пане, бо слухае слуга Твой!

Няхай не гаворыць да мяне ані Майсей, ані хто з Прарокаў, але Ты сам гавары да мяне, Пане Божа, Ты, што натхніў і асьвяціў усіх прарокаў, бо Ты сам бяз іх можаш мяне дасканальна навучыць; яны ж без Цябе нічога не патрапяць.

2. Гудзяць іхнія словы, але духа не даюць.

Дужа прыгожа яны гавораць, аднак сэрца не захопліваюць, калі Ты маўчыш.

Яны словы паказваюць, але Ты іх зьмест адчыняеш.

Таёмнасьці яны апавядаюць, але Ты даеш іх зразуменьне.

Выдаюць яны загады, але Ты памагаеш зьдзейсьніць іх.

Яны паказваюць шлях, але Ты даеш дужасьць ісьці па ім.

Яны вонкава толькі дзеюць, а Ты вучыш і сэрца саграваеш.

Яны паліваюць, але Ты даеш плод.

Яны гамоняць словамі, але Ты даеш слуху ўцямак.

3. Дык няхай не гаворыць да мяне Майсей, але Ты, Пане Божа мой, Праўда вечная, гавары да мяне, каб не памёр я ды без карысьці не астаўся, калі толькі звонку будуць мяне вучыць, а ў душы ня буду сагрэты агнём любові Тваей.

Няхай ня будзе мне прысудам слова, якое пачуў я, але ня зьдзейсьніў, спазнаў, але не палюбіў, уверыў, але ня споўніў.

Дык гавары, Пане,бо слухае слуга Твой, бо словы жыцьця вечнага маеш (Ян 6, 68).

Гавары да мяне, каб хаця крыху ўзрадавалася душа мая і каб паправілася ўсё жыцьцё маё. Гавары да мяне дзеля хвалы і славы Тваей ды чэсьці вечнае.

1. Слухай сыне, слоў Маіх, слоў найсалодшых, вялікшых за ўсю ўмеласьць філёзафаў і мудрацоў гэтага сьвету.

Словы Мае — гэта дух і жыцьцё (Ян 6, 63), і ня можа іх мерыць розум чалавека.

Ня трэба імі карыстацца дзеля марнае ўспадобы, а моўчкі ўслухацца і прымаць іх з вялікаю пакораю ды любоўю.

2. І сказаў я: бласлаўлёны, каторага Ты, Пане, наставіш на дарогу і навучыш яго закону Твайго і гэтым адвядзеш яго ад злога (Пс 93, 12–13), і ня будзе апушчаны на зямлі.

3. Я — кажа Пан— навучыў Прарокаў ад пачатку і аж дагэтуль не перастаю гаварыць да ўсіх, але многа ёсьць глухіх і нячуткіх на голас Мой.

Многа ёсьць такіх, каторыя ахватней слухаюць сьвету, як Бога, і лягчэй ідуць за пажадлівасьцяй свайго цела, як за воляй Божай.

Сьвет прыракае рэчы дробныя і мінаючыя, а служаць яму з вялікай ахвотай; Я прыракаю рэчы бязьмерныя і вечныя, а сэрцы сьмяротных астаюцца незакранутыя.

Хто ж служыць Мне гэтак ахвотна ў ва ўсім і паслухмяна гэтак, як служаць сьвету ды паном яго?

Засаромся Сыдон, бо гаворыць мора (Іс 23, 4); калі хочаш прычыну ведаць — вось паўслухайся.

Дзеля марнае карысьці чалавек увесь сьвет абойдзе, а дзеля вечнага жыцьця часта і пальцам не зварухне.

Гоняцца за марнай заплатай; за адзін грош бясстыдна вядуць спорку; дзеля бязвартаснае рэчы, дзеля малой надзеі — не палохаюцца працаваць у дзень і ў ночы.

4. Ах, сорам які! Дзеля дабра вечнатрывалага, дзеля нагароды бясцэннае, дзеля славы найвялікшае — лянуюцца ды палохаюцца найменшае працы.

Дык чырваней, лянівы і згрызотлівы, што іншыя ахватней працуюць на сваю загубу, чымся ты працуеш для вечнага жыцьця, што іншыя больш радуюцца з марнаты, чымся ты з праўды.

Аднак так часта абманваюцца яны ў надзеях сваіх; Маё ж абяцаньне нікога не ашуквае, і не адойдзе з парожнымі рукамі той, хто паверыць Мне.

Што прырок — тое дам; што сказаў — тое споўню, калі толькі хто да канца вытрывае верна ў любові Маей.

Я шчодра нагароджваю добрых і спробамі вялікімі ўзмацняю пабожных.

5. Запішы словы Мае ў сэрцы сваім і добра іх разваж, бо надта патрэбнымі табе яны будуць у хвіліну пакусы.

Чаго ня цяміш чытаючы, сьцяміш тады, калі цябе адведаю.

Двайным спосабам адведваю Я выбранцаў сваіх — гэта значыць: пакусаю і пацехаю.

І дзьве навукі даю ім штодзень: адну — ганячы іхнія праступкі, другую — клічучы іх да штораз большых цнотаў.

Хто Мае словы мае ды іх адкідае, той мае судзьдзю, што ў апошні дзень асудзіць яго (Ян 12, 48).

6. Пане Божа мой, Ты ўсё дабро маё! І хто ж я такі, каб сьмеў гаварыць з Табою? Я найгоршы слуга Твой і ліхі чарвячок, шмат гаднейшы пагарды, чымся я гэта ведаю і сьмею выказаць.

Памятай, аднак, о Пане, што я нішто, што нічога ня маю і нічога ня здолею.

Ты адзін добры, справядлівы і сьвяты; Ты ўсё можаш, усюды маеш вока, усё сабою напаўняеш і толькі грэшнага пустым пакідаеш.

Успомні міласэрнасьць Тваю (Пс 24, 6) і напоўні сэрца маё ласкаю сваею, Ты, каторы ня хочаш, каб марнаваліся стварэньні Твае.

7. Як змог бы стрываць я сябе ў гэтым няшчасным жыцьці, каб не ўзмацоўвала мяне міласэрнасьць ды ласка Твая?!

Не адварочвай вобліка свайго ад мяне, не забывайся адведваць мяне, не забірай пацехі Твае, каб ня была душа мая, быццам зямля без вады перад Табою (Пс 142, 6–7).

Пане! Навучы мяне спаўняць волю Тваю (Пс 142, 10); навучы мяне быць годным і пакорным прад Табой, бо ж Ты мудрасьць мая, які сапраўды знаеш мяне і знаў прад тым, як сьвет стаўся, і прад тым, як на сьвет я нарадзіўся.

1. Сыне, хадзі ты прада Мной дарогай праўды і з простым сэрцам шукай Мяне заўсёды.

Хто ў праўдзе перада Мною ходзіць, — будзе мець бясьпеку ад злое напасьці і праўда асвабодзіць яго ад спакусьнікаў ды ад крыўдаў з боку дрэнных людзей.

Калі цябе праўда асвабодзіць, сапраўды будзеш свабодным і ня будзеш аглядацца на марныя словы людзкія.

2. Пане, гэта праўда! Як Ты сказаў — няхай так і будзе са мною. Няхай навучыць мяне праўда Твая, няхай мяне сьцеражэ і давядзе аж да збаўленнага канца.

Няхай мяне асвабодзіць ад усялякага дрэннага нахілу ды грэшнага каханьня, а з вялікаю свабодаю сэрца хадзіць я буду з Табою.

3. Я навучу цябе, кажа праўда, што ёсьць добрае і мілае для мяне.

Разважай грахі свае з вялікаю гадкасьцю ды жалем, і не хваліся ніколі ды ня думай, што ты ўжо нешта важнае, дзеля сваіх добрых учынкаў.

Сапраўды, грэшнік ты і падуладны ды спутаны многімі благімі нахіламі.

Сам праз сябе на нішто ты ня здаўся: хутка падаеш, хутка бываеш ты пераможаны, хутка трывожышся, хутка распустуеш.

Зусім ня маеш чым пышыцца, а шмат такога маеш, дзеля чаго трэба спакарацца, бо ты шмат нядужэйшы, чымся разумееш гэта.

4. Дык усё, што робіш, — няхай не здаецца табе вялікім.

Нічога вялікага, нічога цэннага, ані захопліваючага, ані годнага славы вялікае, нічога высокага, нічога сапраўды пахвальнага ці пажаданьня годнага няма ў тым, што нявечнае.

Няхай вышэй за ўсё будзе мілаю табе Праўда вечная, а з пагардаю глядзі на сваю ліхоту.

Нічога так не палохайся, нічым так не ганьбуй і нічога так не сьцеражыся, як благіх нахілаў сваіх ды грахоў, дзеля якіх трэба больш сумаваць, чымся дзеля дачаснае шкоды.

Іншыя няшчыра перада мною паступаюць, але з нейкаю цікаўнасьцю ды пыхаю хочуць спазнаць мае таёмнасьці, сьцяміць вялізарнасьць Бога, забываючыся на сябе ды на збаўленьне сваё.

Гэтыя, дзякуючы сваей пысе ды цікаўнасьці, часта трапляюць у спакусы і грахі, бо ж Я стаю насупроць іх.

5. Палохайся суду Божага, дрыжы перад гневам Усёмагутнага. Ня судзі спраў Найвышэйшага, а разглядай ды размяркоўвай твае благоты, каб ведаў, сколькі благацьця ты нарабіў ды як шмат добрага ты прамінуў.

У адных уся пабожнасьць — у кніжках, у другіх — у пашане абразоў, — у іншых ізноў — у вонкавых знаках.

Іншыя Мяне маюць часта на вуснах, а мала калі ў сэрцы.

Але ёсьць і такія, што маючы сьветлы розум і чыстае сэрца, лятуцяць заўсёды аб рэчах вечных, аб зямных жа неахвотна слухаюць і патрэбам цела з болем служаць: такія людзі чуюць, што Дух Праўды гаворыць у іх.

Бо гэны Дух іх вучыць пагарджаць зямным ды любіць нябеснае, на гэты сьвет не зважаць, а ў дзень і ў ночы імкнуцца да неба.

1. Бласлаўляю Цябе, Айцец Нябесны, Айцец Пана майго Езуса Хрыста, што зволіў успомніць на мяне беднага.

О, Айцец міласэрнасьці і Бог усялякае пацехі (2 Кар 1, 3), дзякую Табе, што мяне, нягоднага ніякай пацехі, часамі пацяшаеш.

Бласлаўлю Цябе заўсёды і выхваляю з Сынам Тваім Адзінародным ды Духам Сьвятым Пацяшыцелем на векі векаў.

Ах, Пане Божа! Любоў мая сьвятая! Калі Ты зьявішся ў сэрцы маім, узьвесяліцца душа мая.

Ты слава мая ды вясельле сэрца майго; Ты надзея мая і бясьпека ў дзень турботаў маіх (Пс 31, 7).

2. Аднак таму, што кволы я ў любові ды недасканальны ў цнотах, дык неабходна мне, каб Ты мяне падтрымаў і пацешыў; і таму адведай мяне часьцей і вучы сьвятой навукі Тваей...

Асвабодзі мяне ад нахілаў благіх і вылечы сэрца маё ад усіх нягодных пажаданьняў, каб быў унутрана я здаровы ды, як трэба, чысты, каб здолеў належна любіць Цябе, каб быў дужы ў цярпеньні і сталы ў вытрываласьці.

3. Вялікая справа — любоў, вялікшая яна за ўсякае дабро, бо яна адзіна аблягчае ўсякі цяжар і дае сілу роўна зьнесьці ўсякую прыгоду.

Яна лёгка нясе ўсялякі цяжар, а ўсё горкае ў салодкасьць і прыемнасьць перайначвае.

Шляхотная любоў Езуса заахвочвае да дзеяньня вялікага ды пабуджае імкнуцца штораз да большай дасканальнасьці.

Любоў уверх імкнецца і не дае спутацца маленькімі справамі.

Любоў хоча быць свабоднаю і вольнаю ад усялякіх зямных прывычак, каб нічога не перапыньвала ўнутраных яе імкненьняў, каб не спыніцца дзеля нейкае дачаснае выгоды, або каб ня ўпасьці дзеля якой непамыснасьці.

Няма нічога больш салодкага, чымся любоў, нічога дужэйшага, нічога вышэйшага, нічога шырэйшага, нічога больш мілага, нічога паўнейшага, нічога лепшага ні ў небе, ні на зямлі, бо любоў з Бога нарадзілася і толькі ў Богу можа супачыць, вышэй над усімі творамі.

4. Хто любіць — лётае быццам на крыльлях, бяжыць, весяліцца; ён свабодны і ня спыньваецца.

Дае ўсё за ўсё і мае ўсё ўва ўсім, бо ён мае адпачынак у адным дабры, вышэйшым за ўсё, з якога ўсякае дабро плыве і паходзіць.

Не аглядаецца на дары, а зварочваецца вышэй за ўсялякае дабро — да самага Даўцы.

Любоў часта ня ведае межаў, гарыць вышэй за ўсе магчымасьці.

Яна ня бачыць цяжару, работы не палохаецца, на’т больш хоча, чымся здолее, ня спыньваецца на ніякай немагчымасьці, бо думае, што ўсё патрапіць, усё зробіць.

Дык шмат здолее любоў, і шмат зробіць яна і здзейсьніць там, дзе той, што ня мае любові, слабее і гіне.

5. Любоў чуйная — яна і сплючы ня сьпіць.

Змучаная — ня млее, прыціснутая — не паддаецца, спалоханая, — не баіцца, а быццам жывое полымя ды вогненная паходня ляціць у гару і праходзіць бясьпечна.

Калі хто любіць — дык ведае голас любові.

Магутным голасам даходзіць да вушэй Бога палкае чуцьцё душы, якая кажа: Бог мой, мая любоў. Ты мой усенькі, а я ўсенька Твая.

6. Расшыры ўва мне любоў Тваю, каб я зьведаў у глыбі свайго сэрца, як салодка любіць, растаяць у любові і плаваць у ёй.

Няхай любоў валадае мною, каб змог я падняцца вышэй за сябе дзеля вялізарнае жарлівасьці ды захопленьня.

Няхай пяю песьню любові, няхай душа мая ляціць у неба за Табою, о мой Улюблёны! Няхай у захопленасьці любові, сьпяваючы ды славячы Цябе, душа мая аб сабе забудзецца.

Няхай люблю я Цябе больш за сябе, а сябе толькі дзеля Цябе, а ў Табе ўсіх, каторыя сапраўды любяць Цябе паводле загадаў любові, што з Цябе сьвеціцца.

7. Любоў хуткая, шчырая, пабожная, падзячная ды мілая; дужая яна, цярплівая, верная, разумная, вялікадушная, мужная і сябе самое ніколі ня шукаючая.

Бо калі нехта самога сябе глядзіць — у таго няма любові.

Любоў памяркоўная, пакорная, прастадушная, ня мляўкая, не лёгкадушная, ня гоніцца за марнымі рэчамі; устрымлівая, чыстая, сталая, спакойная і чуйная на ўсе пачуцьці свае.

Любоў ёсьць падлеглай і паслушнай старшым; сама глядзіць на сябе з пагардаю, а перад Богам пабожная ды падзячная, верыць ды спадзяецца на Яго, на’т тады, калі астывае да Бога, бо нельга пражыць бяз болі ў любові.

8. Хто не гатовы ўсяго стрываць дзеля Улюблёнага ды заўсёды быць у Ягонай волі — той нягодны, каб называлі яго любячым.

Любячаму трэба ўсё цьвёрдае і горкае прымаць дзеля Улюблёнага ахвотна і дзеля ніякіх супраціўнасьцяў ад Яго не адхіляцца.

1. Сынку, яшчэ замала сільная і замала пэўная любоў твая.

Чаму, Пане?

Бо, сустрэнуўшы самую маленькую супраціўнасьць, пачынаеш кідаць тое, што пачаў і занадта ахвотна шукаеш пацехі.

Хто мае сільную любоў — вытрывае ў пакусах ды не паверыць хітрым нагаворам ворага.

Роўна ў шчасьці ды ў бядзе любіць ён Мяне.

2. Хто любіць пэўна, той глядзіць ня столькі на дары Любага, сколькі на любоў Яго.

Вялікшую ўвагу зварочвае ён на само ўчуцьцё, чымся на цэннасьць дару і Ўлюблёнага цэніць вышэй за ўсе дары Ягоныя.

Хто любіць дасканальна, той спыняецца не на дары, але ў ва Мне, бо ж Я дар найвышэйшы.

Але ня ўсё йшчэ страчана, калі падчас, менш чым хацеў бы, чуеш ты любоў да Мяне ці да сьвятых Маіх.

Тое добрае і салодкае пачуцьцё, якога падчас ты дазнаеш — гэта вынік ласкі, прысутнае ў табе, і, казаў бы, прадчаснае дазнаньне айчыны нябеснай; аднак на пачуцьцё гэнае нянадта трэба спадзявацца,бо яно і прыходзіць і адходзіць.

Змагацца ж з дрэннымі порухамі душы і прэч адкідваць нагаворы д’ябла — гэта азнака цноты ды вялікае заслугі.

3. Дык няхай ня турбуюць цябе розныя благія выабражэньні, скуль бы ня быў пачатак іх.

Мужна трывай у пастановах сваіх ды ў імкненьні простым да Бога.

Ня будзе гэта яшчэ твая цнота ўраеньнем, калі часам раптоўна пачуеш захопленьне ды ізноў упадзеш у звычайную сваю халоднасьць сэрца.

Гэты ўпадак церпіш ты хутчэй мімахоць, чымся робіш сваею ахвотаю; і пакуль яму спраціўляешся і брыдзішся ім, датуль не на загубу ён тваю, але на заслугу.

4. Ведай, што стары вораг усяляк намагаецца спыніць намеры твае добрыя, ды адцягнуць цябе ад усялякіх пабожных практык: ад малітваў да сьвятых, ад пабожнага разважаньня мукі Мае і ад карыснага ўспамінаньня на грахі свае, ад вартаваньня каля ўласнага сэрца ды ад цьвёрдае пастановы ўзрастаць у цнотах.

Шмат благіх думак нагортвае ён на цябе, каб выклікаць сполах і агіду, каб адвярнуць цябе ад малітвы і ад сьвятога чытаньня.

Неўспадобу яму пакорная споведзь і, калі б толькі мог, адвярнуў бы цябе і ад Камуніі сьвятой.

Ня вер яму ды не глядзі на яго, хаця б і найчасьцей імкнуўся ён заманіць цябе ў сіло сваё.

Калі нячыстыя і благія нагортвае ён на цябе думкі — няхай на ім будзе гэная правіна. Ты кажы яму: прэч, духу нячысты, саромся ты, нягоднік; занадта ты нячысты, калі такое шэпчаш мне ў вуха.

Адыдзі ад мяне, агідны ты спакусьнік, няма нічога ў мяне дзеля цябе, бо Езус будзе са мною, як абаронца мой магутны, — ты ж будзеш асаромлены.

Лепш няхай памру ды буду ўсякія мукі цярпець, чымся цябе слухаць.

Маўчы і анямей (Мк 4, 39), ня буду больш цябе слухаць, хаця б і найгорш мяне ты мучыў.

Пан святло маё і збаўленьне — каго ж тады баяцца? (Пс 26, 1).

Няхай становіцца насупроць мяне войска — не спалохаецца сэрца маё (Пс 26, 33). Бог абаронца мой і збаўца мой (Пс 18, 15).

5. Змагайся, як добры ваяўнік, і калі крышку прыдзецца паддацца дзякуючы нядужасьці — схапіся з вялікшаю яшчэ сілаю, верачы ў большую ласку Маю; найбольш сьцеражыся марнае самапэўнасьці ды пыхі.

Дзякуючы гэтаму — шмат хто пачаў быў блудзіць, ды ўпаў у сьлепату, на якую няма лекаў.

Няхай будзе табе загуба гэных пышных ды неразумна самапэўных людзей асьцярогаю, каб трываў ты ў пакоры заўсёды.

1. Карысьней будзе табе і бесьпячней, сынку, калі будзеш хаваць ласку пабожнасьці, ды ня будзеш пышніцца ёй, ані шмат аб ей гаварыць, ані зашмат на яе спадзявацца, і калі будзеш сам сабою пагарджаць ды думаць, што нягодны ты яе.

Нясьлед зашмат спадзявацца на гэны добры настрой, бо ён хутка можа перамяніцца зусім на супроцьны.

Калі цябе ласка адведвае, думай тады — які ты няшчасны ды бяздольны бяз ласкі.

Поступ у жыцьці духовым ня ў тым хаваецца, каб цешыцца прысутнасьцю ласкі, а ў тым, каб з пакораю, з самазрачэньнем і цярпліва стрываць яе нястачу; так, каб і тады не астыў ты ў малітвах і не пакідаў рабіць нічога з заўсёдных пабожных практык ды абавязкаў.

Але яшчэ рабі ахватней усё, што патрапіш і ведаеш, ды пры ўсякай сухасьці ці трывозе духа, якую пачуеш, — ня кідай абавязкаў сваіх.

2. Шмат такіх, што калі толькі пачне ім нешчасьлівіцца, зразу робяцца нецярплівымі ды няхайлымі.

Не заўсёды чалавек валадае шляхам сваім (Ер 10, 23), але да Бога належыцца даць і пацешыць, калі хоча, сколькі хоча і каго хоча — як Яму будзе ўспадобу і ня больш.

Некаторыя былі гэткімі неасьцярожнымі, што, маючы ласку пабожнасьці, самі сябе змарнавалі, бо хацелі больш рабіць, чымся маглі, ня памятаючы на нядужасьць сілаў сваіх, а ў захопленасьці кіраваліся больш сэрцам, чымся судом розуму.

А таму, што імкнуліся рабіць больш, чымся хацеў Бог, — хутка згубілі ласку Ягоную.

І тыя, што ў Небе вілі свае гнёзды, апынуліся няшчаснымі ды бяздольнымі, каб спакораныя і абяднеўшыя навучыліся не лятаць на сваіх крыльлях, а каб заўсёды на Мяне спадзяваліся.

Тыя, што толькі пачынаюць і мала дазнаныя на шляху Бога — лёгка абманваюцца ды заблудзіць змогуць, калі ня будуць карыстацца радаю напрактыкаваных людзей.

3. А калі больш захочуць трымацца думкі сваей, чымся верыць спрактыкаваным людзям — дужа небяспечны будзе іх канчатак, калі ня кінуць упорыстасьці сваей.

Тыя, што лічаць сябе разумнымі, мала калі з пакорай згодзяцца, каб іншыя імі кіравалі.

Лепш менш ведаць і быць менш разумным, але пакорным — чымся валадаць скарбамі веды з марнаю самахвальбою.

Лепш табе, калі менш маеш, чымся меў бы больш, але гэтым пышніўся б.

Ня досыць асьцярожна робіць той, хто цалкам пачынае весяліцца, забываючыся на папярэднюю сваю бяду і на чысты страх Божы, — страх згубіць ласку, якую Бог даў.

Ня досыць разумна робіць і той, хто парою небяспек і турботаў упадае ў роспач — менш як трэба, маючы давер да Мяне.

4. Хто парою супакою маніцца ўжо быць у надта вялікай бясьпечнасьці — часта парою змаганьня будзе спалоханым ды надта баязьлівым.

Калі б здолеў трываць у сабе заўсёды пакорным ды маленькім і адначасна кіраваць і валадаць розумам сваім — ня трапіў бы ты так хутка ў небясьпеку ды грэх.

Добрая гэтая думка: каб тады, калі маеш духа пабожнасьці — разважаў ты, што будзеш рабіць, калі згасьне ў будучыні перад табою гэнае сьвятло.

Калі ж гэта трапіцца, дык памятай, што назад сьвятло можа вярнуцца, якое адабраў Я на нейкі час дзеля славы Маей, а дзеля тваей прасьцярогі.

5. Карысьнейшая часта такая спроба, чымся каб заўсёды ўсё табе йшло паводле волі тваей.

Бо ж не паводле таго цэняць заслугі, ці хто часта мае відзежы ці пацехі, або ці надта добра ведае Сьв. Пісаньне, ці вышэйшую ступень займае ў гонарах.

Але паводле таго, ці глыбокая і сапраўдная ў ім пакора, ды ці поўны ён любові Бога; ці на сябе глядзіць, быццам на нішто, і ці сапраўды пагарджае сабою ды ці больш цешыцца — калі іншыя яго спакараюць ды пагарджаюць ім, чым калі яго хваляць і паважаюць.