ЗА СПЕВЫ Ў КАСЦЁЛЕ

Беларускі даследчык В. Ярмоленка ў кнізе «За даляглядамі Айкумены» (Мн., 1995) паведамляе, што Яну Чэрскаму «быў наканаваны самы далёкі пункт — Амурскі лінейны батальён у Благавешчанску... У справу пайшлі прыхаваныя «на чорны дзень» пяць залатых манет. Благавешчанск быў заменены на Омск, Заходне-Сібірскі лінейны батальён». Але ў іншых не знайшлося гэтых «пяці залатых манет».

9 ліпеня 1870 г. былыя паўстанцы, якія па малалецтве былі аддадзены ў вайсковую службу і апынуліся ў 2-м Амурскім лінейным батальёне ў Благавешчанску, праспявалі ў «паходным рыма-каталіцкім касцёле гімн рэвалюцыйнага складу». За гэта яны былі выключаны з батальёна і па загадзе ваеннага міністра сасланы ў Якуцкую воблаць.

Гэта былі:

Адамовіч Ігнацій, сын Антона, 1844 г.н., які паходзіў са шляхціцаў Віленскай губерні і за « палітычныя злачынствы» па канфірмацыі камандуючага войскамі Віленскай акругі быў пазбаўлены «шляхецкай годнасці», аддадзены ў вайсковую службу.

Дунцэн Маўрыкій, сын Якава, які паходзіў са шляхціцаў Віленскай губерні і па канфірмацыі камандуючага войскамі Віленскай акругі ад 5 кастрычніка 1863 г. за ўдзел у «мяцежніцкай шайцы» быў пазбаўлены шляхецкага стану і аддадзены ў вайсковую службу.

Каўлок Аўрэліян, сын Аляксандра, які паходзіў са шляхціцаў Віленскай губерні і па канфірмацыі камандуючага войскамі Віленскай акругі ад 19 ліпеня 1863 г. за ўдзел у «шайцы мяцежнікаў» быў пазбаўлены шляхецкага стану і аддадзены ў вайсковую службу.

Сімашка Ян, сын Ігната, 1847 г.н., які па канфірмацыі камандуючага войскамі Віленскай акругі ад 5 лістапада 1863 г. за ўдзел у «мяцежніцкай шайцы» быў пазбаўлены шляхецкага стану і аддадзены ў вайсковую службу.

Хмара Казімір, сын Мацея, 1843 г.н., які паходзіў з сялянаў Гродзенскай губерні і па канфірмацыі камандуючага войскамі Віленскай вайсковай акругі ад 24 верасня 1863 г. за ўдзел у «мяцежніцкай шайцы» быў пазбаўлены ўсіх правоў і стану і аддадзены ў вайсковую службу.

Чымбар Кастусь, сын Рыгора, які паходзіў з мяшчанаў г. Ашмяны Віленскай губерні і па канфірмацыі камандуючага войскамі Віленскай вайсковай акругі ад 12 снежня 1863 г. за ўдзел у «мяцежніцкай шайцы» быў пазбаўлены ўсіх правоў і стану і аддадзены ў вайсковую службу.

Яневіч Адам, які паходзіў з сялянаў Віленскай губерні і па канфірмацыі камандуючага войскамі Віленскай вайсковай акругі ад 12 снежня 1863 г. за ўдзел у «мяцежніцкай шайцы» быў пазбаўлены ўсіх правоў і стану і аддадзены ў вайсковую службу.

У сярэдзіне лета 1871 г. іх адправілі ў Якуцк, куды яны прыбылі, акрамя І. Адамовіча, у самыя маразы, у снежні 1871 г., і ўсіх размеркавалі па улусах. Так, М. Дунцэн трапіў у Майруцкі наслег Мегінскага улуса. А. Каўлок — у І Лягойскі наслег Барагонскага улуса; К. Хмара — у І Асепскі наслег Барагонскага улуса, што знаходзіўся ў Якуцкай акрузе Якуцкай вобласці. 10 красавіка 1873 г. у Якуцк быў дастаўлены І. Адамовіч. Ён, пэўна, адразу ж трапіў пад дзеянне Маніфеста ад 15 мая 1871 г. і таму «пажадаў пералічыцца» ізноў у Амурскую вобласць. У 1873 г. «пажадаў пералічыцца» ў Табольскую губерню Ян Сімашка, а ў 1874 г. у Томск выехаў К. Чымбар. У 1875 г. былі «вернуты страчаныя правы» і «выдадзены від на жыхарства» ў Томску Аўрэлію Каўлаку. Дунцэн у 1876–1882 гг. працаваў на капальнях, А. Яневіч — тамсама ў 1881–1882 гг., і мусіць пасля гэтага ім дазволілі пакінуць Якуцкую вобласць.

У НАРС(Я) захавалася прашэнне К. Хмары:

 

«Его Превосходительству Господину Генерал-губернатору Восточной Сибири политического ссыльного, причисленного в Дюпсинский улус Якутского округа и области Казимира Матвеева Хмары Прошение До ссылки я происходил из крестьян Гродненской губернии Сокольского уезда Зубрицкой области Войневского сельского общества. В 1863 году за участие в Польском мятеже я был отдан в военную службу, в которой состоял во втором линейном батальоне на Амуре, оттуда за пение запрещённых гимнов в 1871 году сослан в Дюпсинский улус, к которому причисленным состою по настоящее время. Не будучи замечен на месте ссылки ни в чём предосудительном, осмеливаюсь обратиться с покорнейшей просьбой к Вашему Высокопревосходительству о применении ко мне Всемилостивейшего Высочайшего Манифеста 15 мая 1883 г. и дозволить мне переселиться на место моего прежнего жительства в Гродненскую губернию Сокольского уезда Зубрицкой волости Войневское сельское общество, каковое общество крестьян изъявило согласие принять меня в свою среду. О резолюции же, какая последует не отказать, объявить мне через господина Горного, исправника Олекминской системы. Копию с приговора крестьян Войневского общества при сем имею честь приложить к сему прошению. Политический ссыльный Казимир Матвеев Хмара руку приложил. Декабря 16 дня 1884 г. Место жительства имею на прииске Ленского Т-ва в Олекминском округе.

 
Пэўна, у хуткім часе Казімір Хмара пакінуў Якуцкую вобласць.

У газеце “Kurier Podlaski” (7-8-9 lutego 1992 r., Biaіystok) Віталь Луба ў зацемцы «Odszukane w Jakucku» змясціў кароткі жыццяпіс К. Хмары з надзеяй адшукаць ягоных нашчадкаў, але ніхто не адгукнуўся.