 |
Юльян Тувім — выдатны
польскі паэт, празаік і перакладчык. Нарадзіўся 13 верасня 1894 г.
у Лодзі, дзе закончыў
Рускую гімназію;
у 1916–1918 гг. вывучаў
філасофію і юрыспрудэнцыю
ў Варшаўскім універсітэце.
Напісаў шмат кніг паэзіі,
у тым ліку і для дзяцей.
Імя Юльяна Тувіма носяць вуліцы
ў многіх гарадах Польшчы.
Памёр 27 снежня 1953 г. у Закапанэ. Пахаваны ў Варшаве.
|
|
|
|
Ветрык
Над вадою шум трывожны —
Ветрык веее,
Над вадою ціш адвечна —
Заміраю.
Зноў прыціхну, зноў не знаю,
Што тут спее,
Нерухомы і здзіўлёны,
Я трываю.
Штосьці стане над вадою,
Моц слабее.
Так было ўжо — перад светлым
Першым днём.
На глыбінях твар святлее,
Ветрык вее.
Прыйдзе вечнасць недаснёным
Сном.
Я не знаў, як пачалося, зараз — знаю:
Бог — кругом.
|
|
Свет
Тут блізенька — штось зашумела,
А ў далечы — заружавела.
Не ведаю, што, бо не свіст і не мова,
Птушына на чэцверць, на чэцверць ружова.
Прабеглася там па чароце
І шэпчацца ціха ў лістоце.
Разнеслася, залапатала,
Над ставам агнём загучала.
|
|
Хрыстос
Не скарджуся, мой Ойча, не скарджуся, мой Пане,
Што даў майму Ты сэрцу самотна мілаванне.
Не скарджуся, мой Ойча, што я хаджу ў трывозе,
Што моцна я знудзіўся на гэтай вось дарозе.
Абходжу хаты з весткай: «Сыходзіць ласка з неба»,
А людзі кажуць: «З Богам...» Даюць скарынку хлеба.
Няўжо мае тут словы здаюцца ім махлярствам?
Не бачаць, што ўжо блізка Тваё святое Царства.
Не бачаць, што нябёсы раскрыліся ўжо людзям,
Не вераць, хоць тлумачу ім з радасцю, што будзе...
Не скарджуся, мой Пане, што так хаджу ў знямозе,
Што я канца не бачу цярністай той дарозе.
Тут лісы маюць норы і маюць гнёзды птушкі,
А Сын жа чалавечы — ні даху, ні падушкі.
Ды то не скарга, Божа... З’явіся ў блізкім цудзе,
Мяне каб зразумелі ўсе добрыя тут людзі.
|
|
Просьба аб пустыні
Я з зямлі ужо неба не бачу,
Нават зоркі мне болей не свецяць,
Ты адпраў мяне, Божа, на ўдачу,
У пустыню, дзе моліцца вецер.
Каб у краі халодным, забытым
Жыў з надзеяй, не падаў я долу,
Каб я бачыў праз космас раскрыты
Вечну праўду святога Касцёла.
І каб ноччу са мной побач селі
Пабрацімы мае тут — шакалы,
І каб словы мае разумелі,
І дыханнем сваім сагравалі.
Я ж — пустэльнік шчаслівы ў зацішку,
Каб душу прывясці мне да ладу,
Раскрываю забытую кніжку,
Дзе Сын гіне за Бацькаву праўду.
Ноччу чыстай, што раны мне гоіць,
Я па людскасці выць буду з жалем,
Зразумеюць мяне — і запомняць,
Пабрацімы мае тут — шакалы.
Вочы ўздымуць і глянуць агніста,
І паглядам пранікнуць да сэрца.
І з той ночы пустыннай і чыстай
Зорка зрынецца — і не ўзарвецца.
|
|
Штодзённае жыццё
Патаемнелі рэчы, і ўсё фантастычней тут думкі,
І штодня гаварыць нам цяжэй, і маўчаць нам балюча,
Абрастаюць зноў шэптамі сцены, сталы і малюнкі,
Нават крэсла да ночы шаптаць штосьці будзе скрыпуча.
А штодзённае слова становіцца больш ваяўнічым,
У якім з дзён біблейскіх схаваная першапрычына.
Прыхінуся да мэблі — і чую я шум таямнічы:
Гэта скардзяцца дрэвы і плачуць яны па айчыне.
|
|
Цёмная ноч
О, чалавек, ты не спяшайся,
Прысядзь са мною.
Мы пасядзім, мы памаўчым
Парой начною.
Ты скінь з сябе
Свой куфар цяжкі,
Свой груз сірочы.
У цёмну ноч мы ўлепім разам
Людскія вочы.
Бяседа трудна, ноша цяжка,
Наш хлеб штодзённы.
Аб чым казаць? Два камяні
У ночы цёмнай.
|
|
Уздых
Мой час тут сыдзе Шляхам Млечным!
Душу, што плакала й шукала
Ўсяго адна чакае вечнасць…
Як мала!
|
|
* * *
Нахмурыць бровы, сціснуць зубы,
Глядзець разгневана на свет.
І супраць ветру йсці, хай след
Засыпле град, што б’е у свет,
Бы бунтароў грымяць зноў бубны.
А то самотных просты шлях:
І навальнічны гук гняўлівы,
І Бог на небе справядлівы,
І бура ў хмарах — людзям Божы страх.
І я, і Ён тут церпім мукі,
Любоўю свет, як бомбай рвём,
І ў неба б’юць маланкі-рукі,
І зрок Яго гарыць агнём.
Калі ж то гром — то гэта Ён
На дол абрынуўся сурова!
Калі ж то крык — то гэта я:
Людскога бунту Божа слова!
|
Пераклаў з польскай мовы
Сцяпан Сяргей
|
|
