 |
|
* * *
Скача дождж па лісці нашай памяці,
па лісці, якое ці можам памятаць —
разам з залевай дзяцінства,
калі дзень, два, тры
падзенне кропляў вады разразала прастору,
адольваючы супраціўленне паветра.
Бывае памяць як вечны фон,
калі жывеш — і не забываешся:
прысутнасць не страчвае значнасці,
адсутнасць не страчвае значнасці.
Крывяносная сістэма —
карэненосная сістэма,
носіць увесь час па целе
спалучэнне генаў
— дарункі геніяў —
нашую спадчыну.
Што мы такое? Мы — гены,
што памятаюць.
Можа быць таму
мы пішам пра мінулае,
што шукаем там апірышча для будучыні,
што шукаем у мінулым трываласці?
Можа быць таму,
што мы выраслі ў Беларусі,
а не між «руінамі» і «нідзе»,
у Беларусі, якая была сапраўднай,
якая памятала сябе самую,
хоць пра многае хацела забыцца?
Можа быць таму
я абяцаю сабе зноў і зноў
не пісаць пра мінулае,
а яно вяртаецца,
так упарта, так жыва,
прыводзіць за сабою людзей,
якіх даўно ўжо няма.
Каб я ведала, што я не адна.
|
|
* * *
Pamiątka Służby Wojskowej, Toruń.
(Надпіс на дзедавым фотаздымку.)
Партрэт Пілсудскага,
аэрапланы ў дымным небе,
анёлак побач з бомбаю і шабляй —
у гэтых нескладаных атрыбутах
зашыфраваныя маршруты міжваенных
шляхоў і нечаканых паваротаў лёсу.
Пра што не дадзена даведацца напэўна,
а можна хіба толькі здагадацца…
Ўявіць туманны ранішні гасцінец,
плячыстых хлопцаў, што ідуць на захад,
каб дзесьці потым у далёкім краі
чужой радзіме прысягаць на вернасць.
І слаць лісты, і памятаць пра мову
сваю, адзіную, якой няма замены,
і без якой забудзешся навечна
пра тое, хто ты ёсць на гэтым свеце.
…Стаю насупраць торуньскіх казармаў,
інакшым шляхам і з інакшай мэтай,
так выпадкова і зусім невыпадкова
праз час і праз жыцця закальцаванасць
прачытваю гісторыю па лёсах
маіх дзядоў, што на мяне з нябёсаў
глядзяць з прасветленай усмешкай тых,
хто змог вярнуцца да бацькоўскай хаты…
…жаўнеры Войска Польскага...
…Чырвонай арміі салдаты…
|
|
Архіпелаг
Хлеб — круглая выспа,
зямля, што плыве
ў тумане маёй памяці.
Адломваю ад яе лусты ўспамінаў
і апускаю побач, а пасля,
калі паабедзенная цішыня
распускаецца ў гарачым паветры,
падарожнічаю па гэтым архіпелагу.
Хлеб — круглая выспа,
дзе жывуць
самыя смачныя ўспаміны:
…плошча ў мястэчку,
стары аўтобус кранаецца з месца,
за акном праплывае замак з чырвонай цэглы,
у нашых руках — хлеб з крамы ля аўтакасы…
…дарога з музычнай школы,
галодныя вочы і хлеб,
ад якога даволі хутка
нічога не застаецца…
Лусты ўспамінаў,
адламаныя ад гэтай выспы, —
архіпелаг, што ўзвышаецца
над марнасцю быцця.
|
|
| Фота Аксаны Данільчык |
|
Дарога да Васілісы
Напэўна вясна, напэўна
пялёсткі ігрушаў-дзічкаў
леглі ланцужкамі ўздоўж дарогі,
выцягнуліся аж да самага лесу,
у нетрах якога прарастае трава-кісліца,
а мурашкі выбудоўваюць новыя хаткі.
Тэпайце-тэпайце, ножкі малыя,
спасцігайце радасць жыцця
разам з апалонікамі,
што мільгаюць у чыстай вясновай вадзе.
Дзве жанчыны —
старэйшая і маладзейшая,
лесам, лесам, а там за лесам —
хутар у квецені саду.
І сонца будзе высвечваць
кожную плямку на шыбе вакна,
насычаць фіранкі залатым пылам,
потым пыл закруціцца па хаце,
калі швачка Васіліса
дастане з-пад швейнай машыны
скарбы тканінаў,
аддасць гатовую сукенку
і россыпы лапінкаў.
Назад ізноў праз лес,
праз жаўруковыя палеткі,
з пагорка відаць замкавыя вежы,
а наперадзе яшчэ дваццаць год
жыцця разам.
|
|
* * *
Марыне
Як мы марылі пра каханне!
Такое, каб на ўсё жыццё,
каб ніхто і ніяк, каб непарушна,
не ўмелі зазірнуць
далей за бліжэйшы лясок,
аднак былі ўпэўненыя
ў магчымасці адзінства душаў.
Як мы марылі пра каханне!
Перапісвалі вершы ў тоўстыя сшыткі,
насілі іх адна да адной,
пыталіся: «Я прыгожая?» — «Ага, вельмі…»
— «А я?» — « Ты таксама…» —
быццам бы прыгажосць і каханне — сінонімы.
Спасцігалі свет эмпірычным шляхам,
не зважалі на босыя ногі, парэзаныя аерам,
і радасць існавання была з намі кожны дзень,
мы кожны дзень сустракалі даверам…
(Тут, напэўна, я павінна напісаць,
што жыццё разбіла нашыя мары ўшчэнт,
што мы сталі дарослымі
і больш не верым і не марым.
Але гэта не так.)
Паміж мною і мною адлегласць
можна вымераць цэлым жыццём,
што бліжэй, што далей — я сама
іншым разам не адчуваю…
Як мы марылі пра каханне!
Гэтых мараў шчаслівае адкрыццё
і да сёння няіснай зоркай
нам пражытыя дні асвятляе.
|
|
На замкавым возеры
Светлай памяці Зоі Іванаўны Ёч
(Карпінскай).
Наплакацца на беразе тваім
За тых усіх, каго вада забрала,
За тых усіх, каго вайна забрала,
Каго ніколі болей не пачую,
Наплакацца і за сябе самую,
За ўсё, што згадкаю ў імгле растала,
Але ёсць Мір, і гэта ўжо нямала,
Але ёсць cонца па-над сподкам срэбным,
Ёсць штосьці важнае, што для мяне нязменным,
Было заўсёды, і заўсёды будзе.
І ўсе мы, раскіданыя па свеце,
Калісьці вернемся да нашых родных хваляў,
Да глыбіні адчайнай і празрыстай,
Куды плывуць адлюстраванні вежаў.
Зямлі маёй душа і незалежнасць,
Маё карэнне і мае нябёсы —
У гэтых замках, што паўсталі проста
Сярод палёў ахоўнымі мурамі,
І што заўсёды і паўсюль ідуць за намі.
Ля іх — маё святло і мой ратунак,
А некалі — апошні мой прытулак.
|
|
|
