 |
Антонія Поццы (Antonia Pozzi) нарадзілася
13 лютага 1912 года ў Мілане ў забяспечанай сям’і буйнога адваката. Вучылася ў класічным ліцэі імя Мандзоні, дзе перажыла няпростую гісторыю кахання з выкладчыкам лацінскай і грэцкай моваў Антоніё Марыя Чэрві, старэйшым за яе на васямнаццаць гадоў. Намаганнямі бацькі Чэрві перавялі ў Рым, а дзяўчына перажыла глыбокую дэпрэсію.
Вучылася на філалагічным факультэце Міланскага ўніверсітэта (1930–1935), дзе пад кіраўніцтвам філосафа Антоніё Банфі абараніла дыпломную працу па творчасці Флабэра. У гады навучання сябравала з паэтам Віторыё Серэні і іншымі маладымі інтэлектуаламі. Вяла дзённік і пісала шматлікія лісты, цікавілася фатаграфіяй, любіла падарожнічаць, асабліва па гарах каля сямейнай вілы Пастура, то бок, яе жыццё ў многім адрознівалася ад тыповага шляху італьянскай дзяўчыны таго часу. 3 снежня 1938 г. атруцілася барбітуратамі…
Кніга вершаў Антоніі Поццы «Словы» выйшла ўжо пасля яе смерці, у 1939 годзе. Яе паэзія блізкая да герметызму — своеасаблівага бунту супраць прапагандысцкай рыторыкі аўтарытарнага рэжыму ў італьянскай паэзіі 30-х гадоў ХХ ст. Асаблівасцю герметычнай паэзіі стала засяроджанасць на ўласным унутраным свеце, адсутнасць красамоўных рытарычных прыёмаў, імкненне перадаць яснымі словамі глыбіню пачуццяў,
а таксама ўвага да сутнасных праяваў быцця. Некаторыя крытыкі адзначаюць і пэўны ўплыў на яе вершы паэтыкі нямецкага экспрэсіянізму.
|
|
|
|
Прыгажосць
Табе аддам сябе самую,
ночы мае бяссонныя,
павольнае глытанне
неба і зорак, — выпітых
у гарах,
брыз пяройдзеных мораў
на заклік далёкіх світанкаў.
Табе аддам сябе самую,
цнатлівае сонца маіх ранкаў
на казачных берагах
між ацалелых калонаў,
і алівы, і каласы.
Табе аддам сябе самую,
палудні
на краі вадаспаду,
заходы сонца
ля ног статуй, на пагорках,
сярод кіпарысаў, ажыўленых
гнёздамі.
А ты прымі маю здзіўленасць
стварэння,
маё трымценне сцябліны
жывой у коле
даляглядаў,
сагнутай пад ветрам
празрыстым — прыгажосці:
а ты дазволь мне глядзець у вочы,
што Бог табе даў,
такія поўныя неба —
глыбокія, як стагоддзі святла,
абрынутыя за
вяршыні.
4 снежня 1934 г. |
|
Сон на пагорку
Халодным ранкам я б хацела
пад алівамі
падняцца ўгару
і павітаць
адтуль з лёгкіх
покрываў срэбных
бледнае сонца і палёт
павольных аблокаў
у кірунку мора.
Я б хацела сабраць букет барвінкаў,
расквітнелых
між паваленых дрэваў,
і пайсці па цёмнай даліне
каменных дубоў
з блакітным падарункам ля сэрца.
І так наблізіцца
да муроў старажытных,
абвітых плюшчом,
я б хацела,
і пастукацца ў браму кляштара.
Я б хацела быць маўклівым манахам,
што ідзе ў вераўчаных сандалях
пад скляпенні кляштара
і чэрпае, як даўней, ваду
сапраўдную з калодзежа,
і здавальняе смагу
лавандаў і ружаў.
Я б хацела
перад келляй
мець
чатыры метры зямлі
і кожны вечар
пры святле першых зорак
павольна капаць
сабе яміну,
думаючы аб пяшчотным заходзе,
калі прыйдуць,
спяваючы псальмы,
браты
і пакладуць мяне сярод
чубкоў лаванды,
і апусцяць на маё сэрца,
нібы мёртвыя
кветкі,
мае стамлёныя рукі,
складзеныя накрыж.
Асізі, 24 студзеня 1933 г.
|
|
Сельскія могілкі
Сельскія могілкі,
на якія далёкія горы
з задуменнаю ўсмешкай першага снегу
глядзяць; куды ўваходзяць жывыя
бледным апоўднем, як
ў любімы сад.
Дзеці нясуць светлыя хрызантэмы,
сабраныя пад агароджай
кветніку: блытаюцца
ў доўгіх сцяблінах, узыходзячы
па каменных прыступках
да брамкі.
Мамы прыносяць
таксама дзяцей на грудзях, ціхіх
у сне, ружовых,
бы самыя вялікія
хрызантэмы.
На магілах найпрыгажэйшымі
вяночкамі крэсляць крыжы
і словы спакою
чалавечыя рукі: чыстыя
у творчай любові, як
рукі дзяцей,
з якімі пераплятаюцца.
Далятае з кароткімі перапынкамі
спеў птушыны з лесу,
і яго чуваць
над шолахам крокаў
у белай даліне.
2 лістапада 1933 г.
|
|
Вечар на цвінтары
Касцёл спусціўся з гары,
і здзівіўся — калі ўбачыў
возера — і, белы,
спыніўся тут.
Цяпер падтрымлівае
сваёй зачыненай брамай мае стамлёныя
плечы: збірае
у маіх вачах спакой
свайго вялікага твару,
каб углядацца ў вечар.
А я гляджу на кіпарысы побач,
на вёску, на берагі,
на доўгі востраў, агорнуты
агнямі і хвалямі:
на востраў,
у глыбіні лесу,
на нейкі дом, дом мары —
я адчуваю побач магілы,
але іх не бачу — дрыжу
кожнай зёлкай, якая цячэ
ля маіх ног.
Я думаю, што сэрца ўжо можа
спыніцца,
калі для яго б’юцца ўнізе
вялікія нябачныя сэрцы
званіцаў —
калі адзінае неба
гарыць павольна і змешвае
у апошнім святле
мары адсутных
і балесныя
жаданні жывых
супакойвае — робячы іх сапраўднымі
і вечнымі.
3 лістапада 1933 г.
|
Прадмова і пераклад з італьянскай мовы
Аксаны Данільчык.
|
|
