ЗІМОВЫ ДОСВІТАК

Зімовых досвіткаў ціхіх мары, Даўно забыўся на дух ваш творчы! Пад ранак дрэнчаць мяне пачвары, І сон смяротны мне мружыць вочы. Шукаю ў даўніх тых днях ратунак, Як з Богам, з кніжкаю я на ранку Сядаў бадзёры і поўны думак, Каганчык мой залаціў фіранку. Святлела яснасць над галавою, Каскадам песня са струн сплывала, Спакой валодаў маёй душою, Рука натхнёна пяро трымала. Лілася песенька праз акенца, На свет шырокі ішла, як рэха, І адгукалася ў братніх сэрцах, Братоў вітанне было мне ўцехай. Але зазнаў я часінаў горкіх, Як хмары, чорнымі думкі сталі, Што прамяніста, нібыта зоркі, Раней у творчым запале ззялі. Цяжар сумненняў мой свет абрынуў, І ранкам лямпа ўжо не палала, Спакой, здалося, душу пакінуў, І з рук пяро назаўсёды ўпала. Спавіты мараў адных прыгонам, Адно ўспамінамі катаваны, Не бачыў больш я вяршынь Сыону І свет любіць перастаў каханы. Калі ж збылася цярпенняў мера, Канала сэрца ў апошнім стогне, Ў самы пік буры зляцела вера, Уратаваць каб тапельца ў чоўне. Здалёку зноў мяне вабіць праца, Ўгары гук песень чуваць не сумны, Мой Божа, клічаш Ты зноў вяртацца Спакой у сэрца, пяро ў руку мне?! Яшчэ ў блакіце маіх нябёсаў Чарнеюць грозна хвасты аблокаў, Яшчэ слязам трэба зрок мой зросіць, Каб сонца ўбачыць я змог высока. Яшчэ нястройна ліюцца гукі З грудзей маіх, ажываюць струны, І сэрца б’ецца няроўным стукам, Яшчэ няпэўным, ды ўжо не сумным. Але ўжо вера кладзе дарогу І асвятляе надзеі промнем, Што хутка вернецца, дзякуй Богу, Ў душу спакой, у руку пяро мне. Гарыць на досвітку мой каганчык, Гадзіннік дбайна да працы будзіць, Ужо больш сэрца маё не плача Ад крыўдаў, што мне чынілі людзі. Яснее мэта перада мною, Анёл яе сцеражэ, як рыцар, Сумненняў духі сваёй гурмою Не смеюць больш нада мной кружыцца. Хоць пякуць голаў церні ўсё роўна, Благаслаў, Божа, каб пасля мукі Спакой душу маю зноў напоўніў, Пяро вярнулася ў мае рукі. Вільня, студзень 1859 г. З польскай мовы пераклала Ірына Багдановіч. 29–30 кастрычніка 2021 г.

P.S. Калі гэтая публікацыя ўжо была падрыхтаваная да друку і завёрстаная, мною быў адшуканы ў сёмым томе Поўнага збору твораў Уладзіслава Сыракомлі ў 10-ці тамах (Poezye Ludwika Kondratowicza [Władysława Syrokomli]. Wydanie zupełne. Warszawa, 1872) варыянт верша «Зімовы досвітак» пад назваю «Przebudzenie» («Абуджэнне»). Верш складаецца з чатырох строфаў, якія змешчаны ў іншым, чым у вершы «Зімовы досвітак», парадку: першая страфа супадае, затым ідуць чацвёртая, другая і трэцяя строфы, а пятай страфы зусім няма. Унутры строфаў зменены парадак асобных радкоў і сустракаюцца замены словаў. Пад вершам даецца іншая пазнака года і месца: 1861, Borejkowszczyzna. У каментары пазначана, што гэты верш друкуецца ў выданні паводле аўтографу. Значыць, верш «Абуджэнне» быў напісаны на два гады пазней, ужо не ў Вільні, а ў Барэйкаўшчыне, і на пісаны як варыянт, фактычна па матывах ранейшага, больш дасканалага верша «Зімовы досвітак», які ўзнаўляўся паэтам, магчыма, па памяці або па ранейшых чарнавых накідах. Такім чынам, знойдзены ў зборніку «Pismo Zbiorowe» (Пецярбург, 1859) і пададзены ў гэтай публікацыі верш Уладзіслава Сыракомлі «Зімовы досвітак», сапраўды, можна лічыць забытым, і пазнейшы скарочаны аўтарскі варыянт верша пад назвай «Абуджэнне» толькі пацвярджае гэтую выснову.

Ірына Багдановіч

Гл. таксама:
ІРЫНА БАГДАНОВІЧ :: ВЕРШ «ЗІМОВЫ ДОСВІТАК» УЛАДЗІСЛАВА СЫРАКОМЛІ ЯК СВЕДЧАННЕ ВЕРЫ ПАЭТА ::