Дзмітро Паўлычка — украінскі паэт, эсэіст, перакладчык, мемуарыст. Аўтар звыш 50-ці кніг паэзіі і прозы. Закончыў філфак Львоўскага ўніверсітэта. Працаваў загадчыкам аддзела паэзіі ў часопісе «Жовтень», на кінастудыі імя А. Даўжэнкі, у Саюзе пісьменнікаў УССР. Быў галоўным рэдактарам часопіса «Всесвіт», адным з заснавальнікаў Народнага Руху Украіны, першым кіраўніком Таварыства ўкраінскай мовы імя Т. Шаўчэнкі, дэпутатам Вярхоўнай Рады, амбасадарам Украіны ў Славакіі і Польшчы. Лаўрэат Дзяржаўнай Літаратурнай прэміі імя Т. Шаўчэнкі, міжнародных прэмій імя Гвездаслава (Славакія) і Хрыста Боцева (Балгарыя), мае званне «Герой Украіны». Пераклаў на ўкраінскую мову творы Я. Купалы, Р. Барадуліна, Н. Гілевіча, Г. Бураўкіна ды інш.

За вечар хату белай ватаю Па вокны ўхутаў снегавей. І я спяваў пад тою хатаю, Калядаваў, як салавей. Сняжынкі да вакон туліліся, У промнях яснага святла Анёлы-дзеці там маліліся, Гасподзь сядзеў каля стала. Мароз не меў у хату доступу, Хадзіў прыцішаным сялом. Пра Бэтлеем спяваў я Госпаду — Сівому дзеду за сталом. Я і дасюль жыву прыгадкаю Тае дзівоснае зімы, Калі, узнесены калядкаю, Я бачыў Бога на зямлі.

Пераступаюць ледзь сівыя коні, У возе пахавальным ідучы. Ім нехта начасаў на вочы грывы, Каб не запомнілі дарогу на клады. Але яны праз грывы трошкі бачаць, Сляпыя яны — толькі для людзей. Іх дабрыня не разганяе смутак, Іх мудрасць не развейвае журбы. А каля воза жарабя гарцуе, То смыкне канюшыну з-пад труны, То апярэдзіць і шукае вымя, То заіржэ і наўкруга — галопам. І ўжо звініць пад капытом гарэзы Чыясь павесялелая сляза.

У двор турмы ў драбінах параконных Прывезлі мёртвых воінаў УПА*. Да іх вачэй, да ранаў іх чырвоных Злятала з неба белая крупа. Знайшлі яе ў сяле, у Прыкарпацці: «Пазнай сваіх! Тваёй няма віны». І адказала сплаканая маці: «Забітыя — усе мае сыны. Пяцёра тут і ў лесе — тысяч трыста, Жывыя ўсе, ты ж згінь і прападзі!» І страх з’явіўся ў голасе чэкіста: «Ты, баба сумасшедшая, уйди!»

Калі б я страціў вочы, Украіна, То змог бы жыць, не бачачы лугоў, Палесся і дняпроўскіх берагоў, І сёлаў пад аховай тапалінай. У цемрыве начэй і дзён, і сноў Я наталяўся б мовай салаўінай, І свет, закрыты чорнай палатнінай, Яснеў бы ад яе святлістых слоў. А глухаты — нязносныя вярыгі, Бо немагчыма паказаць на мігі Шум Чарамоша, спевы салаўя. Глядзець з уцехай на жыцця абновы, Не чуючы пры гэтым роднай мовы, — Вось дзе была б пагібель-смерць мая!

Дзе вуллі пад назіркам аблачын, Прылёг мой дзед на схіле дня. І лазяць пчолы між яго маршчын, Як па патрэсканым зрэзе пня. І лазяць пчолы між яго павек, А ён ляжыць, за дзьмухаўцоў сівей. Здаецца, вочы яго навек Зашыты белай ніткаю вей. Не варухнецца яго рукаў, Хай пчолы ўзятак бяруць як след. Мой дзед да смерці сваёй звыкаў, Як звыкае да славы паэт.

У Празе, на Залатой вулачцы, вузенькай, закрытай, як напарстак, я купіў напарстак і радаваўся, як дзіця. Мая маці, калі я быў маленькім, згубіла напарстак і наказала мне шукаць яго ў кветніку на падворку, але я не знайшоў… Яна паказвала праколаты палец з чорнай зямлёй пад пазногцем і злавалася на мяне, бо я не знайшоў напарстак. Маёй маці ўжо няма, і мяне ўжо амаль няма, але ў маёй руцэ ёсць напарстак, ён поўны жывога цяпла, нібы яго толькі што зняла з рукі мая маці. Яна ніколі не была ў Празе на Залатой вулачцы, але я заглядаю ў акенцы чужых будынкаў так, нібы мая маці ў адным з іх вось-вось з’явіцца і скажа: «Нарэшце ты знайшоў мой напарстак, а казаў, што яго няма!»

На старых фотаздымках, дзе я яшчэ такі малады, мяне няма. Там нейкія падобныя да мяне людзі, але мяне няма. Няма там ні маёй сівізны, ні стомы, ні смутку. А дзе яно ўсё было, калі я фатаграфаваўся? Хлопчык, які глядзіць на мяне з тых здымкаў, не ведае, як азвацца да мяне. Ён звяртаецца так пяшчотна: «Тата!» Не бацька я табе, хлопча, і ты мне не сын. Што праўда, мы калісьці сустракаліся, але калі, дзе і навошта, не памятаю.

Пераклаў з украінскай мовы
Міхась СКОБЛА.