Говін С. В. «Канфесійны друк у Беларусі», Мінск, БДУ, 2008.

Сучасны свет немагчыма ўявіць без веры. Жыццё чалавека, не асвечанае Духам Божае праўды, — бессэнсоўнае і беспрасветнае.

«Беларусь — шматканфесійная краіна, таму людзі іншы раз з цяжкасцю разбіраюцца ў веравызнаннях, асаблівасцях культаў, дагматыцы, традыцыях і новаўвядзеннях у цэрквах, саюзах, абшчынах. Чаму так адбываецца? Адказ на пытанне ў свой час даў Папа Рымскі Ян Павел ІІ: “.. здзіўляцца трэба не таму, што Провід дапускае такую вялікую разнароднасць рэлігій, а хутчэй таму, што мы знаходзім у іх так шмат агульных элементаў”, — слушна сцвярджаецца ў кнізе «Канфесійны друк у Беларусі«, якая пабачыла свет у 2008 годзе ў выдавецтве БДУ. Аўтар гэтага даследавання — Сцяпан Васільевіч Говін — кандыдат гістарычных навук, Лаўрэат прэміі Саюза журналістаў СССР — у свой час быў пачынальнікам вывучэння гісторыі беларускай журналістыкі, напісаў на гэтую тэму каля 200 навуковых працаў, у тым ліку манаграфію, некалькі падручнікаў і мноства артыкулаў.

Новая кніга С.В.Говіна знаёміць чытача з дагматыкай традыцыйных канфесій на Беларусі, а таксама расказвае пра сутнасць разнастайных рэлігійных плыняў і адгалінаванняў новага часу. Безумоўна, галоўная ўвага надаецца развіццю, стану і ролі рэлігійна арыентаваных СМІ. Праца «Канфесійны друк у Беларусі» ўключае ў сябе акрамя праграмы і курса лекцый, неабходных найперш студэнтам журфака, і надзвычай цікавыя дадатковыя дапаможныя матэрыялы. У іх ліку — «Бібліяграфічны паказальнік рэлігійных выданняў у Беларусі (1863–2005 гг.)» і «Слоўнік рэлігійных тэрмінаў».

Адным з найцікавейшых раздзелаў выдання з’яўляецца раздзел, прысвечаны сродкам масавай інфармацыі Каталіцкага Касцёла на Беларусі. Аповед пра гісторыю Касцёла ў нашым краі даследчык распачынае з часоў Вялікага Княства Літоўскага. С.В.Говін знаёміць чытача з асаблівасцямі культу і дагматыкі Рыма-каталіцкага Касцёла, а таксама засяроджваецца на пачатку выдавецкай дзейнасці беларускіх католікаў. Надзвычай цікава ўспрымаюцца звесткі пра заснаванне рэлігійна-асветніцкай газеты «Belarus», якая выходзіла ў 1913–1915 гадах, пра гісторыю стварэння і функцыянаванне славутай партыі БХД — Беларускай хрысціянскай дэмакратыі.

Не пакіне абыякавай чытача і інфармацыя пра выдавецкую дзейнасць Касцёла ў Заходняй Беларусі. Гэтая слаўная старонка беларускай гісторыі вядомая нямногім, а звязана яна, між тым, з дзейнасцю славутых беларускіх ксяндзоў-адраджэнцаў: А.Станкевіча, В.Гадлеўскага, А.Цікоты, К. Стаповіча (знакамітага паэта Казіміра Сваяка) і інш. Гэтыя святары-пакутнікі заўчасна загінулі — хто ад цяжкай хваробы, хто ў сталінскіх лагерах, але менавіта яны так шмат зрабілі для развіцця беларускага друкаванага каталіцкага слова. Напрыклад, ксёндз Адам Станкевіч, які памёр у 1949 годзе ў халоднай Сібіры, быў ініцыятарам стварэння ў Вільні друкарні імя Франсцыска Скарыны і Беларускага каталіцкага выдавецтва, узначальваў некаторы час рэдакцыю вядомай каталіцкай газеты «Крыніца» («Беларуская крыніца»).

Сцяпан Говін прыводзіць цікавыя звесткі з жыцця беларускіх католікаў і пасля Другой сусветнай вайны. Ён расказвае пра пераслед, які яны перажывалі разам з іншымі рэлігійнымі канфесіямі на Беларусі. Сведчаннем гэтага з’яўляецца той факт, што ў 1986 годзе ў нас налічвалася ўсяго 86 каталіцкіх парафій, праз дзесяць гадоў — у 1996-м — іх колькасць павялічылася амаль у чатыры разы, а ў 2005 годзе ўзрасла да 438.

Католікаў на Беларусі сёння больш за два мільёны, і аўтар кнігі падрабязна расказвае пра выдавецкую дзейнасць сучаснага беларускага Касцёла. Ён засяроджваецца на гісторыі стварэння і змесце такіх шырока вядомых выданняў, як часопіс Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі «Ave Maria», квартальнік «Наша вера», часопісы «Дыялог», «Вера і жыццё», інфармацыйны бюлетэнь «Каталіцкія навіны», штотыднёвік «Голас душы», а таксама часопіс для дзяцей «Маленькі рыцар Безаганнай».

Актывізацыю рэлігійнага жыцця на Беларусі на пераломе ХХ–ХХІ стагоддзяў сёння ніхто не стане адмаўляць. Гэтая станоўчая з’ява ў многім тлумачыцца і шырокім выкарыстаннем друкаванага слова, аўдыёвізуальных СМІ, Інтэрнэта. Знакаміты англійскі навуковец Пол Джонсан у сваім дакладзе на ХІІ Міжнароднай канферэнцыі па сродках масавай інфармацыі ў Сеуле ў 1993 годзе гаварыў: «Сродкі масавай інфармацыі з’яўляюцца ў патэнцыяле вялікай свецкай царквой, накіраванай на рассейванне цемры невуцтва і сцвярджэнне ісціны. Евангелле ад Яна, калі задумацца, прысвечана прэсе, і Езус Назаранін можа быць названы першым журналістам, які прыносіць чалавецтву Добрую Навіну. Ці можа хто-небудзь усумніцца ў тым, што чалавек, які прапаведаваў некалі пяці тысячам, сёння не пакарыстаўся б магчымасцямі газеты ці тэлебачання?»

З гэтым выказваннем пераклікаецца і інфармацыя, прыведзеная ў кнізе С.В. Говіна. Даследчык спасылаецца на біскупа С.Падэўскага, які «асноўную ўвагу звярнуў на ролю Інтэрнэта ў перадачы інфармацыі». Кардынал Роджэр М.Маконя сказаў: «Калі б св. Павел быў жывы, ён днём і ноччу абвяшчаў бы слова Божае праз Інтэрнэт».

Кніга С.В. Говіна «Канфесійны друк у Беларусі» ахоплівае надзвычай шырокі аб’ём канкрэтнага матэрыялу, які датычыць гісторыі і сучаснасці не толькі каталіцызму на Беларусі, але і Беларускай Праваслаўнай Царквы, юдаізму, уніяцтва, ісламу, пратэстантызму і іншых рэлігій і іх друкаваных выданняў. Істотна, што ў гэтым даследаванні ёсць слушныя і ўзважаныя высновы, якія будуць карыснымі для ўсіх, хто цікавіцца праблемамі духоўнага жыцця.