«Яна любоў дарыла нам штодня…» — так напісаў у сваім вершы-прысвячэнні Яўгеніі Янішчыц народны паэт Беларусі Ніл Гілевіч. 20 лістапада споўнілася 70 гадоў з дня нараджэння гэтай выдатнай беларускай паэткі. Па трагічным збегу абставінаў на лістапад прыпадае таксама 30-я гадавіна заўчаснага Жэнінага адыходу ў вечнасць. Усяго 40 гадоў зямнога веку адмераў ёй лёс, але пражыла яна іх ярка, натхнёна, таленавіта, ахвярна складаючы на алтар паэзіі свой боль і радасць, шчыруючы, «як сялянка над раллёй чарнавіка». І гэта яе сялянская працавітасць, спалучаная з талентам, якім яе шчодра надзяліў Бог, дала ёй магчымасць за такі кароткі жыццёвы шлях «выканаць заданне Бога» — у поўнай меры рэалізаваць свой самабытны талент, стаўшы адною з найлепшых і найбольш адметных айчынных паэтак… Мінае час, але застаецца ў нашай удзячнай памяці светлы Жэнін вобраз. Жыве яе шчымлівае, глыбінна народнае слова, жывуць яе кнігі і шчодрая любоў яе сэрца, якую яна не стамлялася дарыць роднаму Краю і людзям, і якая ўжо ніколі не знікне. Прапануем чытачам падборку вершаў паэткі.

Мне па душы глухія пушчы, Лістоты замяць на дварэ. Я непрыручанаю птушкай Жыву між сполахаў і дрэў. Каторы дзень настрой губляю І зноў па-новаму раблю. Бягу, гукаю, выглядаю, Шукаю, думаю, не сплю. О, людзі! — Вечныя пытанні, Вытокі мудрасці і зла. Нясу ў сваё святое ранне Любоў і гнеў на паўкрыла. Мяне ў палёце не скарылі. А будзе што не так — малю: Скруціце стомленае крылле І кіньце ў родную раллю.

Ты пакліч мяне. Пазаві. Там заблудзімся ў хмельных травах. Пачынаецца ўсё з любві, Нават самая простая ява. І тады душой не крыві На дарозе жыцця шырокай. Пачынаецца ўсё з любві — Першы поспех і першыя крокі. Прыручаюцца салаўі, І змяняюцца краявіды. Пачынаецца ўсё з любві — Нават ненавісць і агіда… Ты пакліч мяне. Пазаві. Сто дарог за маімі плячыма. Пачынаецца ўсё з любві, А інакш і жыць немагчыма.

Яшчэ зазімак і не сніўся, Хоць ліст азолены спадаў. І па зажураных садах Барвова вецер мітусіўся. Чакала ў цішыні дарога У край, дзе ранак залачаў… Там фарбы жоўтыя Ван Гога Палалі ў сонца на плячах.

Пагас, патух мой ясны дзень, І росы выпалі на травы. І пахне восенню гаркавай… Прыйдзі, адзіная з надзей! Прыйдзі з журбою і з віной, Прыйдзі, як лепшы сон на Яна… Пакуль гадоў маіх паляны Цвітуць валошкай палявой. Прыйдзі, падзелім напалам Той ручаёк, які не высах, Пакуль душа падобна высям, А высі — светлым журавам…

Жывіце і любіце, Свой беражыце дом. … Як птушку у блакіце, Мяне застане гром. Была ў жыцці я весняй І лёгкаю на ўзмах Над соснамі — у лесе, Над жытам — у палях. Таму раскажуць сосны, Жытоў паспелых звон Пра лёс мой высакосны І невыносны сон. Зямля — мая калыска, Табе адной відаць, Што немагчыма нізка Ні падаць, ні лятаць.

Баюся я нявыказаных слоў, Яны — палын, яны — дурман і мята. Прыходзіць позна лепшая любоў, Як за пакуты горкія адплата. Над цёмначчу раскрыленых дзвярэй, У цішыні сталічнага квартала — А мы маглі б сустрэцца і раней… Ты не аклікнуў. Я — не пагукала. Дык не здзіўляйся шчаснай немаце, Балючаму і дрогкаму пагляду. Так зрэдку ўвосень яблыня цвіце Наперакор слаце і лістападу.

Слоў не трэба. Варажба Ўся вачыма сказана. Будзе вечная журба Да мяне прывязана. Загукаюся ў бары — Заначую з зорамі. Чарацінкай на вятры Музыка азёрная. Столькі роднасці вакол З птушкамі, з рамонкамі! І драўляны частакол З гладышамі звонкімі. І густыя туманы, І бярозак мроіва; І вясна, што без віны Маё сэрца кроіла. І каляны лёд Каляд З кудасой лахматаю. …І прымоўклы шчыры сад Над сасновай хатаю.

Чабароваю палянай — Цвету мройнае кіпенне. Станаўлюся паслухмянай У руках тваіх, натхненне. Мною сходжана нямнога Па лугах зямных і гонях. Не растрачана дарога На турысцкую пагоню. І любіць мне да пылінкі Дня узлётнага вяртанне, На дзяшовыя абдымкі Не разменена дыханне. Не пагашана аскома Па найгоркаму — мядовым. …Дзякуй, радасць! Дзякуй, стома, Што з’ядналі з родным словам.

З краю старажытнага Хлынуў песні россып: «Ой, чыё-то жыта, Чые-та пакосы…» Хмурыць чорны бровы Вёска Велясніца: «То ж з маёй любові Пацякла крыніца». Па калючай пожні, Па жадобнай стрэчы Выдаўся здарожаны І трывожны вечар. Позні і бяссонны Дворык пахне мятай. І не гасне сонца Над палескай хатай.